UP NEXT

Ασφενδιού

Το σημερινό χωριό Ασφενδιού βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του όρους Δικαίου και συνδέεται ιστορικά με τη βυζαντινή Μονή των Σπονδών. Θεωρείται μάλιστα, ότι το όνομα προέρχεται από την ύπαρξη στην περιοχή του καθολικού της Μονής των Σπονδών, το ναό της Παναγίας της Κουβουκλιανής ή του Κουβούκλη.
Χωρίζεται σε πέντε συνοικίες, το Λαγούδι, τον Ασώματο, την Ευαγγελίστρια, τη Ζιά, και τις Χαϊχούτες. Έως τη δεκαετία του 1960 οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με την γεωργία και καλλιεργούσαν κτήματα με αμπέλια, ντομάτες, ελαιόδεντρα και καπνά στον εύφορο βορινό κάμπο του νησιού, την σημερινή περιοχή του Λινοποτίου και του Ζηπαρίου. Η κύρια κατοικία της οικογένειας ήταν στους οικισμούς του βουνού, ενώ κατείχαν μικρά σπίτια στον κάμπο (αμπάρακες) και καλύβες. Η μεγαλύτερη συνοικία είναι ο Ασώματος, που πήρε το όνομά του από το ναό των Αγίων Ασωμάτων, που αποτελούσε το κέντρο της ζωής του οικισμού και κατείχε μεγάλη περιουσία.
Η Ζιά είναι η νοτιότερη και πιο ορεινή συνοικία του Ασφενδιού κοντά στις πηγές του βουνού και την ονομαστή πηγή της Κεφαλόβρυσης που το νερό της διασχίζει τη Ζια από βορά προς νότο ποτίζοντας τους κήπους και υδροδοτώντας τους νερόμυλους του οικισμού. Η περιοχή είναι κατάφυτη από κυπαρίσσια και στις βορινές πλαγιές του όρους, νότια της Ζιάς, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, ο ναός της Παναγίας της Κυπαρισσιώτισας ή Μελισσήνης και στην πηγή της Κεφαλόβρυσης ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου. Οι Χαϊχούτες είναι ένας είναι ένας εγκαταλελειμμένος μικρός οικισμός, που σύμφωνα με την τοπική παράδοση πήρε το όνομά του από την οικογένεια των Χαϊχούδων ή Χαϊχούτων, πρώτων οικιστών της περιοχής. Βρίσκεται νοτιοανατολικά των Ασωμάτων, στον παλιό αμαξιτό δρόμο της Ζιάς προς το Ασκληπιείο. Στις Χαϊχούτες βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Δημητρίου.
Το Λαγούδι βρίσκεται ανατολικά του Κονιαριού και του Παλαιού Πυλίου και συνδέεται με τον οικισμό της Ευαγγελίστριας με αμαξιτό δρόμο, ενώ ένας παλιός λιθόστρωτος δρόμος οδηγεί από τη θέση Κοντοπόδι στη Ζιά. Στο νοτιοδυτικό τμήμα του βρίσκεται το Πυργί, που είναι γνωστό από τα έγγραφα Αρχείου της Μονής της Πάτμου Εδώ βρίσκεται ο μικρός τρουλαίος ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και τμήμα μεσαιωνικής οχύρωσης. Ανατολικά του λόφου σώζεται δύο νερόμυλοι., που υδροδοτούνταν από την πηγή που βρίσκεται στο Πυργί.
Ναός των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ των Ασωμάτων στο Ασφενδιού (Άγιοι Ασώματοι) Βρίσκεται στη συνοικία των Ασωμάτων, , που ονομάζεται και Συνοικία «Καριώτες» και έχει ιδρυθεί περί τα τέλη του 18ου αι. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ένας μικρός βοσκός βρήκε στο δάσος ένα εικόνισμα, που το πήρε και το έβαλε στο εικονοστάσι του σπιτιού του. Η εικόνα όμως την άλλη μέρα είχε χαθεί και ψάχνοντας την βρήκαν ξανά στο δάσος.Η θαυματουργή εικόνα ήταν του Ασώματου Αρχαγγέλου και στην θέση που βρέθηκε οι κάτοικοι του χωριού έκτισαν εκκλησία αφιερωμένη στους Αρχαγγέλους. Ο ναός είχε μεγάλη περιουσία και το 1840 περίπου απέκτησε τη σημερινή μορφή του, με την βοτσαλωτή αυλή, το προστώο, το γυναικωνίτη και τα κελιά. Τα κελιά χρησιμοποιήθηκαν ως σχολείο της περιοχής από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι και την Ιταλοκρατία.
Ναός Παναγίας της Ευαγγελίστριας στο Ασφενδιού Έχει οικοδομηθεί στις αρχές του 19ου αι. σε θέση παλαιότερου ναού, μετά από απόφαση των Ενοριτών να κτίσουν έναν μεγαλύτερο ναό. Σύμφωνα με τις πηγές, κατά τη διάρκεια των εργασιών ένας εργάτης σκοτώθηκε από μία πέτρα που έπεσε και οι ντόπιοι έδωσαν την προσωνυμία Παναγία η Φόνισσα.Το τέμπλο του ναού έγινε το 1931 και είναι δωρεά ενός μοναχού από την Αγιοταφική Αδελφότητα των Ιεροσολύμων, του Ασφενδιανού Ιννοκέντιου Νικήτα του Χωραφιού.
Ναός της Kοίμησης της Θεοτόκου στη Ζιά (Παναγία η Kουβουκλιανή) Ο ναός της Kοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται στο χωριό της Ζιάς και είναι η ενοριακή εκκλησία του οικισμού. Έχει ταυτιστεί με το καθολικό της βυζαντινής Μονής των Σπονδών (13ος αι.), που σύμφωνα με τα έγγραφα του Αρχείου της Μονής της Πάτμου ήταν αφιερωμένο στην Παναγία. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση που βασίζεται σε ένα πλαστό σιγιλλιώδες γράμμα του Ιωσήφ Παγκάλου (1261;) η Μονή των Σπονδών ήταν παλαιότερη της Μονής της Πάτμου και ήταν κτίσμα του Όσιου Χριστόδουλου του Λατρηνού (11ος αι.). Στο Αρχείο της Μονής της Πάτμου σώζεται ένα σημαντικό έγγραφο για την ιστορία του μοναστηριού, η «Δέησις των εποίκων της Κω», με το οποίο στα μέσα του 13ου αιώνα, 83 κάτοικοι της Κω ζητούν να παραχωρηθεί το μοναστήρι της Παναγίας στη Μονή της Πάτμου, για να μπορέσει να επιβιώσει. Τον Mάϊο του 1258 ο Πατριάρχης Aρσένιος ο Aυτορειανός εξέδωσε έγγραφο (σιγίλλιο), με το οποίο η μονή της Πάτμου αποκτούσε ως μετόχι τη Mονή των Σπονδών με όλες τις κτήσεις της. Ο ναός ανήκει στον βυζαντινό τύπο του απλού τετράστυλου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο ναό με νάρθηκα. Ο διώροφος εξωνάρθηκας προστέθηκε το 1919. Σήμερα ο ναός είναι κατάγραφος με νεότερες τοιχογραφίες.
Άγιος Γεώργιος Θεριώτης ή Θυριαύλης στη Zιά Ο ναός του Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα του οικισμού της Ζιάς, είναι ένας μικρός καμαροσκέπαστος μονόχωρος ναός και έχει την προσωνυμία Άγιος Γεώργιος ο Θεριώτης ή Θυριαύλης. Σύμφωνα με τις πηγές διέθετε πύργο και κελιά για τους προσκυνητές και ίσως να βρίσκεται στη θέση της γνωστής από το Αρχείο της Μονής της Πάτμου Μονή του Αγίου Γεωργίου (13ος αι.). Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν τοιχογραφίες του 13ου αι., όπως η παράσταση της Δέησης με την Παναγία Bρεφοκρατούσα και τον άγιο Iωάννη τον Πρόδρομο. Διατηρείται επίσης μία παράσταση του 13ου αι., όπου απεικονίζεται ο άγιος Γεώργιος με στρατιωτική εξάρτυση, ο άγιος Παντελεήμων με πολυτελή ενδυμασία και γονυκλινής ο αφιερωτής της παράστασης, ο μοναχός Λουκάς.
Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στην Κεφαλόβρυση Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου βρίσκεται νότια του οικισμού της Ζιάς, στην πηγή της Κεφαλόβρυσης και σύμφωνα με τις πηγές ήταν μετόχι της βυζαντινής Mονής των Σπονδών. Η παλαιότερη οικοδομική φάση του ναού είναι το καμαροσκέπαστο Ιερό Βήμα και σε μεταγενέστερες οικοδομικές φάσεις οικοδομείται ο κυρίως ναός, ο νάρθηκας και το προστώο κατά μήκος της βόρειας όψης του ναού. Στο εσωτερικό του ναού υπήρχαν τοιχογραφίες που σήμερα είναι καλυμμένες από επιχρίσματα ασβέστη. Η πηγή της Κεφαλόβρυση είναι το γνωστό αγίασμα της Μονής Σπονδών ή της Παναγίας του Κουβούκλη, που υδροδοτούσε το χωριό και τους νερόμυλους της περιοχής.
Παναγία η Κυπαρισσιώτισα ή Μελισσηνή στη Ζια (ναός Ζωοδόχου Πηγής) Πήρε την προσωνυμία Κυπαρισσιώτισα από την κατάφυτη πλαγιά στην οποία βρίσκεται ανατολικά της Ζιας, ανάμεσα σε κυπαρίσσια.. Η προσωνυμία Μελισσηνή οφείλεται σύμφωνα με την τοπική παράδοση στα μελισσοκομεία που υπήρχαν στην περιοχή, ενώ κατ’ άλλους ίσως συνδέεται με τη βυζαντινή οικογένεια των Μελισσηνών, που μαρτυρούνται στις πηγές του 14ου και 15ου αι.
Ναός Αγίου Δημητρίου στις Χαϊχούτες Βρίσκεται στον ερειπωμένο οικισμό Χαϊχούτες και είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός με διώροφο νάρθηκα. Στο ναό υπάρχουν εντοιχισμένα και διάσπαρτα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη της βυζαντινής περιόδου. Είναι πιθανόν να οικοδομήθηκε ήδη από τα βυζαντινά χρόνια, ενώ σύμφωνα με το Αρχείο της Μητρόπολης Κω ο ναός επισκευάστηκε το 1842. Στα κελιά που βρίσκονται δίπλα στο ναό λειτουργούσε δημοτικό σχολείο.
Ναός της Zωοδόχου Πηγής στο Mονάγρι Zιας Είναι ένας βυζαντινός ναός στον τύπο του συνεπτυγμένου σταυροειδούς με τρούλο, που χρονολογείται στον 11ο και 12ο αι. Ο ναός είχε προστώο, που λειτουργούσε ως γυναικωνίτης και στη δυτική πλευρά υπάρχει ένα μικρό ορθογώνιο άνοιγμα – κτισμένο σήμερα – που οδηγεί σε μία κρύπτη με οστά. Στο εσωτερικό του κοσμείται από τοιχογραφίες του 13ου αι., εξαιρετικής τέχνης, όπως η Ανάληψη του Χριστού στην καμάρα του Ιερού και μορφές αγίων και του 15ου αι.
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(2 ψήφοι)
επιστροφη στην κορυφη